Bài viết TẠI SAO GIẢM PO2 Ở HỆ MẠCH PHỔI LẠI GÂY CO MẠCH, NHƯNG LẠI GÂY GIÃN MẠCH Ở TUẦN HOÀN HỆ THỐNG? – Tác giả Thành Minh Khánh
Khi học về cơ chế điều hòa lưu lượng máu lại chỗ, mình cũng đã từng đặt ra câu hỏi này. Ban đầu mình hiểu và vai trò của mạch phổi khác với hệ thống nên phải có cơ chế co mạch phổi do hạ oxy mô “nổi tiếng” (hypoxic pulmonary vasoconstriction) để đảm bảo máu không đến những nơi thông khí kém, tối ưu hóa tỉ số V/Q. Sau này đọc kĩ hơn thì hiểu rõ hơn về cơ chế nhạy cảm với oxy mô qua mô hình ty thể-màng tế bào, bên dưới hiện tượng trên là những khái niệm cơ bản về cặp kích thích-co cơ (excitation-contraction coupling) và các con đường truyền tin nội bào (intracellular signaling pathway). Đọc bài gặp được 2 hình khá hay nên mình edit lại để sau này dùng luôn
– Co mạch phổi do thiếu oxy mô: Giảm oxy mô ảnh hưởng đến (kháng lực) các động mạch phổi đoạn xa, với mục đích là đưa dòng máu đến các phế nang được thông khí hiệu quả để tối ưu hóa tỷ số thông khí/tưới máu (V/Q).
– Giãn mạch do thiếu oxy mô: Đáp ứng này diễn ra ở hầu hết các động mạch hệ thống, đặc biệt là ở tuần hoàn ở cơ xương, mạch vành và não. Mục đích của đáp ứng này là tăng tưới máu cho các mô đang thiếu oxy.
=> Mặc dù kết cục của 2 đáp ứng vận mạch đối với tình trạng thiếu oxy mô ở 2 hệ mạch phổi và hệ thống có vẻ như trái ngược nhau (vì chức năng 2 hệ mạch này khác nhau) nhưng nhìn chung đều được điều hòa bởi một hệ thống nhạy cảm với O2 cấp (con đường truyền tin ty thể-màng tế bào?).
Hệ thống này có khả năng phát hiện những thay đổi về áp suất riêng phần của O2 và để truyền tín hiệu (kích thích/ ức chế) đến các kênh ion trên màng tế bào (dòng ion âm/ dương? Dòng đi vào/ ra?), làm thay đổi điện thế màng tế bào (khử cực/ phân cực) để điều hòa kênh Ca2+ đóng mở bởi điện thế, điều hòa nồng độ Ca2+ nội bào (tăng/ giảm nồng độ Ca2+ nội bào), từ đó điều hòa quá trình co cơ.
Nguồn tham khảo
Moreno-Domínguez A, Colinas O, Smani T, Ureña J and López-Barneo J (2023), Acute oxygen sensing by vascular smooth muscle cells. Front. Physiol. 14:1142354. doi: 10.3389/fphys.2023.1142354
 các động mạch phổi đoạn xa với mục đích là đưa dòng máu đến các phế nang được thông khí hiệu quả để tối ưu hóa tỷ số thông khí/tưới máu){kind=link}