Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách chữa bệnh care ở chó

Hiện nay khi đời sống vật chất ổn định hơn, rất nhiều người sắm cho mình một con cún cưng và coi chúng như báu vật. Tuy nhiên khi cún cưng mắc bệnh thì không phải ai cũng biết cách chữa trị cho chúng vì vậy rất nhiều bạn cún bỏ chủ ra đi. Bài viết ” Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách chữa bệnh care ở chó”  sẽ giúp bạn hiểu chú chó của mình hơn

Đại cương về bệnh care ở chó

Bệnh care ở chó, còn gọi là bệnh sài sốt ở chó, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, thường xảy ra ở chó con và có tỉ lệ tử vong cao. Bệnh được phát hiện lần đầu năm 1760 ở châu Âu và nhanh chóng trở thành căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trên chó vào nửa đầu thế kỉ XIX. Ở Việt Nam bệnh được phát hiện lần đầu năm 1920, đến nay đã xuất hiện ở hầu hết các tỉnh thành và gây nhiều thiệt hại lớn.

Nguyên nhân gây bệnh care ở chó

Nguyên nhân gây ra bệnh care ở chó là Canine Distemper Virus (CDV), thuộc chi Morbillivirus, họ Paramyxoviridae (cùng họ với các virus gây bệnh sởi, quai bị và viêm phế quản ở người). Virus có thể gây bệnh ở chó nhà, chó sói, gấu trúc, cáo, một số loài linh trưởng,…

Virus có kích thước khá lớn, đường kính 150-250 nm, lõi là một ARN sợi đơn, có vỏ lipoprotein bao bọc. Theo Nguyễn Thị Lan và cộng sự (2008), dựa theo việc giải trình tự gen quy định protein H, trên thế giới có 5 type virus lớn, phân lập tại các vùng địa lý khác nhau và có các đặc tính cơ bản khác nhau là: type châu Âu, type cổ điển, Asia 1, Asia 2 và USA. Chủng CDV được sử dụng để sản xuất vaccine phòng bệnh tại Việt Nam thuộc type cố điển.

Virus rất mẫn cảm với nhiệt độ, nó bị phá hủy ở 50-60 độ C trong 30 phút. Trong mô bị cô lập, virus tồn tại ít nhất 1 giờ ở 37 độ C và 3 giờ ở 20 độ C. Ở 0 độ C nó có thể tồn tại hàng tuần, ở -65 độ C virus tồn tại được ít nhất 7 năm. Virus ổn định ở pH 4.5 đến 9. Virus rất mẫn cảm với ether, chloroform, formalin loãng (<0.5%), phenol (75%) và tia UV.

Bệnh rất dễ lây qua đường hô hấp với tỉ lệ tử vong khác nhau giữa các loài. Thời gian mắc bệnh và mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào tuổi, khả năng miễn dịch của động vật và độc lực của chủng virus gây bệnh. Bệnh care là bệnh chủ yếu và là nguyên nhân tử vong hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm ở chó trước khi có vaccine phòng bệnh. Chó con 3-6 tháng tuổi đặc biệt nhạy cảm với bệnh.

Cơ chế bệnh sinh bệnh care ở chó

Virus lây nhiễm qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với một số sản phẩm của chó bệnh như phân, nước tiểu,

CDV là virus hướng lympho, niêm mạc và mô thần kinh. Đầu tiên virus nhân lên ở mô lympho của hệ hô hấp. Sau đó virus nhiễm vào dịch bạch huyết rồi vào máu. Tại đây virus tác động đến nội mạc mạch máu và gây sốt, cơn sốt kéo dài 1-2 ngày. Sau đó virus theo máu đến các hệ khác như tiêu hóa, niệu sinh dục, thần kinh. Từ đó các dạng bệnh lý đặc trưng của bệnh được biểu hiện. Kết quả là gây ra suy giảm miễn dịch và nhiễm trùng thứ phát. Cơn sốt thứ hai xuất hiện vài ngày sau, biểu hiện nặng do nhiễm trùng phủ tạng. Biểu hiện điển hình: viêm phổi kẽ, viêm não và tổn thương myelin, tăng sừng hóa mũi và gan bàn chân.

Triệu chứng lâm sàng bệnh care ở chó

Biểu hiện đa dạng phụ thuộc vào tuổi chó mắc bệnh, giống chó, tình trạng sức khỏe, chế độ chăm sóc nuôi dưỡng và độc lực của virus.

Triệu chứng chung: mệt mỏi, ủ rũ, ăn ít, không thích vận động, chảy nước mắt, nước mũi, sau đó sốt 40-41.5 độ C, kéo dài 24-26 giờ, sau đó thân nhiệt giảm xuống 38.5-39.5 độ C, lúc này chó ăn ít, mệt mỏi, 3-4 ngày sau xuất hiện cơn sốt thứ hai, đó là do có sự bội nhiễm vi khuẩn. Lúc này bệnh trầm trọng hơn, xuất hiện các triệu chứng trên các hệ tiêu hóa, hô hấp, da và thần kinh.

• Hệ tiêu hóa: Do viêm cata ở dạ dày và ruột non nên con vật khát nước, nôn mửa rồi ỉa chảy, lúc đầu phân loãng, sau đó có lẫn màu, phân màu cà phê nhạt. Trường hợp nặng phân có thể lẫn máu tươi, niêm mạc ruột bong ra làm phân có mùi tanh khắm khó chịu. Nôn thường xuất hiện sớm, lúc đầu nôn ra thức ăn sau đó nôn khan hoặc nôn ra bọt có màu vàng.
• Hệ hô hấp: Viêm mũi, thanh quản, phế quản rồi viêm phổi nên khó thở, nhịp thở tăng rõ. Chó chảy nhiều nước mũi, sau loãng và đặc dần, đôi khi có mủ xanh hoặc đen. Lúc đầu ho khan, sau ướt, thè lưỡi để thở.
• Mắt: Viêm mắt, chảy nước mắt, lúc đầu nước mắt trong, sau đặc dần như có mủ, chó bị đục, loét giác mạc.
• Da: Nốt sài trên bụng, bẹn, ngực, phía trong đùi. Đầu tiên nổi lên những nốt chấm đỏ, sau đó những chấm đỏ biến thành những hạt sài to bằng hạt đỗ xanh, lúc đầu đỏ sau đó bội nhiễm vi khuẩn nên mềm ra, có mủ, vỡ ra hôi hám. Các nốt sài có thể vỡ hoặc không vỡ rồi hình thành vảy, bong đi, chóng lành và không đẻ lại sẹo. Sau khi bệnh 10-15 ngày, 80-90% chó bị tăng sừng hóa da ở gan bàn chân, có khi nứt ra làm cho đi khập khiễng.
• Hệ thần kinh: Ủ rũ, buồn rầu hoặc hung dữ, sau đó là các cơn co giật đều đặn ở bắp thịt, mũi, tai, chân hoặc toàn thân, cuối cùng là tê liệt. Con vật loạng choạng, đứng lên, ngã xuống, đâm sâm vào tường, sùi bọt mép. Cuối cùng chó nằm bệt, hạ nhịp tim, thân nhiệt hạ và chết.

Nếu có lành bệnh, thường để lại di chứng gầy còm, đi xiêu vẹo, mùa và điếc…

Thể thần kinh bệnh care phân làm 4 loại:

+ Miệng há-đớp, đầu và một chân giật giật. Hai chân hoặc cả bốn chân giật có quy luật.

+ Vận động không phương hướng.

+ Động kinh, không tự chủ được miệng, cắn bất kì vật gì gần miệng, miệng chảy nước bọt trắng, có khi lẫn máu, tự động đại tiểu tiện, co giật liên hồi không nghỉ, chạy lung tung, vô thức cuối cùng toàn thân mất lực nằm một chỗ nghỉ.

+Thân sau không động đậy được hoặc liệt.

Hệ sinh dục: Còn đực có thể viêm niêm mạc túi dương vật, con cái có thể sảy thai nếu đang mang thai.

Chẩn đoán bệnh care ở chó

Dựa vào các triệu chứng lâm sàng để chẩn đoán: chó ho khạc, chảy nước mắt, đau mắt, chảy nước mũi , nôn khan, tiêu chảy , phân có thể lẫn máu màu cà phê.

Hoặc có thể sử dụng test chẩn đoán nhanh CDV.

Điều trị bệnh care ở chó

Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu là điều trị triệu chứng, các nhiễm trùng thứ phát xảy ra do bệnh care và phòng ngừa biến chứng.

Khi chó bệnh phải cách li để tránh lây nhiễm sang chó khỏe khác và đưa chó đến các phòng mạch thú y để được điều trị kịp thời.

Phòng bệnh care ở chó

Phòng bệnh đặc hiệu: Tiêm phòng cho chó 3 tháng tuổi bằng vaccine phòng bệnh care như vaccine DHPPL phòng 5 bệnh đồng thời trên chó: bệnh care, ho cũi chó, viêm gan truyền nhiễm, bệnh parvo, bệnh do vi khuẩn Leptospira canicola và xoắn khuẩn gây vàng da tan huyết Leptospira icterohemorrhagiae gây ra.

Phòng bệnh không đặc hiệu: Thực hiện vệ sinh thú ý và chăm sóc, nuôi dưỡng tốt nâng cao đề kháng cho chó. Chuồng trại và môi trường thả chó phải được làm vệ sinh định kì, hạn chế môi giới truyền bệnh và chống ô nhiễm.